Engelli Teşviki

SGK ülkemizde çalışmalarını her kesimden kişileri kapsayacak şekilde geliştirmeye ve yeni imkanlar yaratmaya çalışan en önemli kurumlardan biridir. Her yıl yüzlerce kişinin iş sahibi olmasına yönelik çalışmalar sürdüren SGK, engelli bireylerin iş hayatına dahil olmaları yönünde de hassasiyetle çalışmaktadır. Bu kapsamda yürüttüğü çalışmalarda engelli çalıştıran iş yerlerine yönelik çeşitli teşvikler sağlamaktadır. Sizin için hazırladığımız bu yazıda engelli teşvikinden bahsedeceğiz.

Engelli Teşviki Nedir?

Engelli teşviki, ülkemizde engelli bireylerin çalışma hayatında dahil olmaları için yürütülen bir sistemdir. Bu sisteme göre belirlenen şartlar doğrultusunda işverenler engelli birey çalıştırmaktadırlar. Ülkemizde uygulanan İş Kanunu’nun 30. Maddesince; 50 veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işverenleri %3 engelli, kamuya bağlı iş yerleri ise %4 engelli ve %2 eski hükümlü çalıştırmakla yükümlüdürler.

Engelli istihdamı sosyal sorumluluk çerçevesi içerisinde yer aldığından dolayı devlet vergi ve sigorta primi alanında destek vermektedir. Bu kapsamda korumalı iş yerlerinde çalıştırılmakta olan zihinsel ve ruhsal engele sahip olan bireyler için kişi başına 453.25 TL ücret desteği sağlamaktadır. Bu miktar 2016 yılı içinde belirlenmiştir. Özel sektör işverenleri için eski hükümlü çalıştırma zorunluluğuna son verilmiş olup engelli çalıştırma zorunluluğu devam etmektedir.

İşverenlerin engelli çalıştırma hususlarında dikkat etmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bu kapsamda aynı il sınırları içinde birden fazla iş yeri bulunan işverenin, çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanmaktadır. Buna göre, çalıştırılacak işçi sayısı tespitinde esas alınacak olan sözleşmeli olarak çalıştırılan işçi sayısıdır. İstihdam edilecek olan personelin belirlenmesinde, iş yerinin çalışırken engelli hale gelen işçilere öncelik tanınmaktadır.

İstihdam edilecek personellerin, kanunda belirtilen engelli birey koşullarına sahip olması ve sahip olduğu engeli alacağı rapor ile kanıtlaması gerekmektedir. Daha önceki yazılarımızda belirttiğimiz üzere engelli bireyler sahip oldukları engeli, velileriyle veya bizzat başvurular ile yetkili hastanelerin başhekimliklerinden alabilirler. Alacakları belgede vücut fonksiyonlarının %40’nın engelli olduğuna dair bir ibare olmalıdır. Engel %40’ın altındaysa engelli kapsamına girmemektedir. Engelliliğini belgeleyen bireyler İŞKUR’a kayıtlarını yapmaları gerekmektedir. Bu süreçte İŞKUR üzerinden bir işe yerleşen bireyler kapsamında sağlanacak teşvikler, engelli bireyin işe girmesinin hemen ardından başlayacaktır. Bireylerin çalışma kayıplarını SGK’ya bizzat bildirmeleri gerekmemektedir. Raporun alınmasının ardından Türkiye İş Kurumu’na elektronik olarak bildirilen engellilik şekli ve oranı sayesinde yine Türkiye İş Kurumu’nun veri tabanından sorgulanabilmektedir.

İl Müdürlüğünce yapılan açıklamada engelli teşvik oranları açıklandı. Müdürlük, engelli işçi çalıştırması zorunlu olan iş yerleri ve zorunlu olmadığı halde çalıştıran iş yerleri için çalıştırılan her bir engelli bireyin sigortalarının prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanıp, işveren hissesinin tamamının Hazine tarafından karşılanacağını ve teşvik tutarının her bir engelli işçi için 337,64 TL olacağını belirtti. Engelli teşvikinden yararlanamayacak kişiler ise şu şekilde:

1. Kamudan hizmet alım işi yapan firmalar
2. Sosyal Güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlar
3. Topluluk sigortasına tabi olan kişiler
4. Yurt dışında çalışan sigortalı işçiler
5. Aday çırak, çırak ve öğrenci kapsamında çalışan kişiler

Engelli Birey Çalıştırmak İçin Hangi Şartlar Gerekmektedir?

Engelli birey çalıştıran iş yerlerine sağlanan teşviklerden yararlanabilmek için öncelikle İŞKUR’a kayıtlı bir iş yeri olunması gerekmektedir. Bu kapsamda engelli birey çalıştıracak iş yerleri, işe alınacak engellilerin engellerine uygun işlerde çalıştıracaklarını garanti etmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde iş yerleri hakkında yasal işlemler başlatılabilir. Engelli birey çalıştırması zorunlu olduğu halde çalıştırmayan iş yerleri için 2016 yılında belirlenen idare para cezası, her engelli birey kadrosu başına 2.211 TL olarak belirlenmiştir.