Ölüm (Dul ve Yetim) Aylığı Nasıl Paylaştırılır?

Ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanır. Sigortalının vefatında ölüm aylığı nasıl paylaştırılır sorusu akıllara gelir. Sigortalının eşi için bağlanacak ölüm aylığı sigortalı sağ iken hesaplanan aylığın %50’si yani yarısıdır.

Ölen sigortalının hak sahibi çocuğu olmaması halinde bu oran %75’e çıkar. Çocukların her biri için bağlanacak ölüm aylığı payı %25’tir. Toplam aylığın %100’ü aşacak şekilde hak sahibi olması durumunda eş ve çocukların maaşından belirlenen oranda indirim yapılır.

Ölüm Aylığı Almaya Nasıl Hak Kazanılır?

Ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için kanunun ilgili hükümlerine bakılır.

Ölüm aylığı almaya hak kazanmak için sigortalının;

1. En az 1800 gün süreyle malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta priminin bildirilmiş olması
2. 4A sigortalıları için borçlanma süreleri dışında en az 5 yıl sigortalı bulunması şartları aranır.

Bu durumların dışında;

• Aylık alırken ya da aylık bağlanmasına hak kazanmış ancak işlemleri tamamlanmamış
• Bağlanan aylığı tekrar çalışma sebebiyle kesilmiş ölen sigortalının hak sahiplerine de dul ve yetim aylığı bağlanır.

1.10.2008 tarihinden önce ölen sigortalılar için borçlanılan tüm süreler hesaplamada göz önünde tutulur.

4B sigortalılarının hak sahibine ölüm aylığı bağlanabilmesi için genel sağlık sigortası dâhil tüm prim borçlarının ödenmiş olması gerekir.

Kimlere Ölüm Aylığı Bağlanır?

Vefat eden sigortalının dul eşi ölüm aylığı hak sahibidir. Dul eşin evlenmesi halinde ilgili tarihten itibaren hak sahipliğini kaybeder ve maaşı kesilir.

Ölüm aylığı ölen sigortalının;

• Eşine
• Çocuklarına
• Anne veya babasına bağlanır.

Erkek çocuklar; 18 yaşını dolduruncaya, ortaöğretime devam ediyorlarsa 20 yaşını ve yükseköğrenim yapıyorlarsa 25 yaşını doldurana kadar hak sahibi sayılırlar. Hak sahibi erkek çocuğun çalışamayacak durumda olması halinde herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan aylık almaması durumunda ölüm aylığı yaşa bakmaksızın ödenir.

Kız çocuklar; herhangi bir iş yerinde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışmaları veya evli olmaları halinde ölüm aylığı için hak sahibi olamazlar. Evli olmayan veya dul kalan kız çocuklar yaş şartı aranmaksızın ölüm aylığı hak sahibidir.

Anne veya baba; ölen sigortalının anne veya babasının ölüm aylığı alabilmesi için iki koşul aynı anda gerçekleşmelidir.

• İlki eş ve çocuklara bağlanacak aylık tutarının sigortalının aylığından az olması
• İkincisi anne ve babanın geçiminin ölen sigortalı tarafından sağlandığının belgelenmesidir.

Bu iki şart yerine gelse bile herhangi bir geliri veya mal varlığı olan anne ya da babaya ölüm aylığı bağlanmaz.

Sigortalının Eşine Ölüm Aylığı Bağlanma Şartları Nelerdir?

Sigortalının eşine ölüm aylığı bağlanabilmesi için sigortalının ölüm tarihinde yasal evlilik bağı bulunmalıdır. Bu durumun tespiti halinde ölen sigortalının eşine maaşının yarısı bağlanır. Çocuğu bulunmayan dul eş için kanun kapsamında belirlenen hükümler çerçevesinde aylığın %75’i bağlanır.

Ölüm (Dul ve Yetim) Aylığı Nasıl Paylaştırılır?

Ölüm halk arasında anılan adıyla dul ve yetim aylığı hak sahipleri paylaşımı sınırları kanunlarla belirlenmiştir. Buna göre ölüm aylığı paylaşımı şu şekilde yapılır.

• Sadece eşe aylığın %75’i
• Çalışan veya emekli maaşı olan eşe aylığın %50’si
• Eş ve 1 yetim olması halinde aylığın %60’ı eşe ve %30’u yetime
• Eş ve 2 yetim olması halinde aylığın %50’si eşe ve yetimlere %25-25
• Tek yetimin hak sahibi olması halinde aylığın %50’si
• İki yetimin hak sahibi olması durumunda %40-40 paylaşım esas alınır.

Hem anne hem de babadan ölüm aylığı almaya hak kazanan çocuklar için aylıklardan fazla olanın tamamı ve az olanın yarısı maaş olarak bağlanır.

Hem babasından hem de kocasından aylık almaya hak kazanan kadınların ise ölüm aylığı fazla olan dosya üzerinden tamamlanır.

Ölüm Aylığı Bağlanması İçin Nereye Başvuru Yapılır?

4A yani SSK kapsamında sigortalı olan kişinin ölümü halinde işlemler Sosyal Güvenlik İl/Merkez müdürlüklerinde yapılır. Ölüm aylığının bağlanmasının hemen ardından varsa diğer hak ve işlemler için Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapılmalıdır.

4B BAĞ-KUR kapsamındaki ölüm aylığı bağlanma işlemleri dosyanın bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez müdürlüklerinde yapılır. Başvurularda istenen evraklar arasında;

• Malul çocuklar için sağlık raporu
• Vasi ilamı sayılabilir.

4C kapsamında sigortalı olanlar için başvuru işlemleri Emekli Sandığı üzerinden gerçekleştirilir.

• http://www.turkiye.gov.tr/ başvuru işlemleri online olarak yapılabilir.

SGK, MEB ve YÖK arasında yapılmış anlaşmalar gereği öğrenci belgeleri e-devlet üzerinden elektronik ortamda temine edilebilir. Öğrenci belgelerinin güncel olup olmadığı halinde bir tereddüt oluşması halinde ilgili kurumdan resmi evrak talep edilir.

Ölüm Aylığının Bağlandığı Nereden Öğrenilir?

Dul ve yetim aylığı sorgulama işlemleri farklı kanallar üzerinden gerçekleştirilebilir.

• ALO 170

Bu hat üzerinden yapılacak sorgulamalarda arayanın kimliği kontrol edilir. Doğrulamanın ardından başvuru numarası, vefat tarihi, kişisel bilgiler gibi detaylar istenebilir. Telefonda yapılan sorgulamanın ardından kısa süre içinde müracaat sahibine geri dönüş sağlanacaktır.

• e-devlet

PTT’den alınacak şifreyle e-devlet giriş işlemleri tamamlanmalıdır. TC kimlik numarası ve şifreyle açılan oturumda arama kısmına “Ölüm aylığı” veya “Yetim, dul maaşı” yazılarak ilgili bölüme geçilebilir. Sorgulama işlemi sistem yoğunluğuna göre dakikalar içinde yapılabilir.

• Toplumsal Güvenlik Kurumu

Başvuru sahipleri şahsen Toplumsal Güvenlik Kurumuna giderek de işlemlerini yakından takip edebilirler.

Ölüm Aylığı Ne Kadar Zamanda Bağlanır?

Sigortalının çalışırken ölmesi halinde; hak sahibine bağlanacak aylık ölüm tarihini izleyen ayın maaş dönemidir.

Askerlik borçlanması varsa; ölen sigortalı askerlik borçlanması yapmışsa bağlanacak aylık borcun ödendiği tarihten itibaren başlar.

Emeklinin ölmesi halinde; hak sahiplerine bağlanacak aylık ölüm tarihini izleyen ayın maaş günüdür.

Ölüm Toptan Ödemesi ve Cenaze Ödeneği Nedir?

Ölüm sigortası kapsamında hak sahiplerinin faydalandıkları haklar şu şekilde sıralanabilir.

1. Ölüm aylığı
2. Ölüm toptan ödemesi
3. Hak sahibi kız çocuklarına evlenme ödeneği ve
4. Cenaze ödeneğidir.

Cenaze Ödeneği; ölüme bağlı haklardan birisidir. Ölen sigortalı için hak sahibine yapılacak cenaze ödeneği SGK Yönetim Kurulu tarafından belirlenir ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanır.

Cenaze ödeneğinden yararlanma şartları;

• İş kazası veya meslek hastalığı sonucu vefat
• Sürekli iş görmezlik geliri alırken vefat
• En az 360 gün ölüm ve yaşlılık primi bildiren sigortalının vefatıdır.

Cenaze işlemleri esnasında hak sahiplerine kolaylık sağlamak için verilen ödenek, söz konusu işlemlerin sigortalının yakınları yerine farklı bir kişi ya da kurum tarafından yapılması halinde belgelerle kanıtlanan başvuru sahibine ödenir.

Dul ve Yetim Aylığı Neden Kesilir?

Dul ve yetim aylığı hak sahiplerinin aylıklarının kesilme halleri 5434 sayılı kanun hükümlerine bağlıdır. Hak sahibi eş, çocuk, anne veya baba için şartlar değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak dul ve yetim aylığı kesilme sebepleri arasında;   

• Türk vatandaşlığından çıkma veya çıkarılma
• Evlenme
• Çalışma hali ve
• Öğrenim durumu değişikliği sayılabilir.

Ölüm Aylığında Geriye Dönük Ödeme Yapılır mı?

Ölüm aylığı alabilme şartlarını taşıyan kişiler ölüm aylığı almaya hak kazanırlar. SGK’ya yapılan başvuruların ardından maaş, ölümü takip eden ay hemen başlatılır. Ölüm aylığı almaya hak kazanmış ancak başvuru yapmamış yakınlar için ölüm aylığı geriye dönük ödemeler 5 yıl süreyle hesaplanır. 5 yıldan daha önceki yıllarda gerçekleşmiş ölüm için hak talebi yapılamaz.