Mahkemesiz İsim ve Soyisim Nasıl Değiştirilir

Mahkemesiz isim ve soyisim değiştirmek isteyenler, bazı işlemleri tamamlamaları gerekiyor. İsim ve soyisim, bir kişinin çevresi tarafından tanınmasını sağlayan, dış dünya ile iletişim kurarken kendini tanıtmak için ilk başvurduğu kimliktir. Herkes ismini ve soy ismini gururla sahiplenmek ve mutlulukla beyan etmek ister. Fakat herkes ismini gururla sahiplenemez ve mutlulukla ifade edemez.

Kimi zaman, çocuklarına isim veren ebeveynler ismi çok düşünmeden ve isim hakkında yeterli bilgiye sahip olmadan isim verirler. İsmini benimseyemeyen kişilerse çevresinden negatif geri dönüşler alabilir ve bu durumdan dolayı psikolojik yönden kötü etkilenebilir.

İsminin toplumca gülünç bulunmasından dolayı alay konusu edilen kişinin ruh sağlığı derinden etkilenir. İsim ve soyisim olgusu o kadar önemlidir ki birçok sanatçı, orijinal ismi ile şan sahibi olmayacağına inandığı için bir yeni isimle insanların karşısına çıkar.

Çünkü isim, kişinin dış dünyadaki izlenimini oluşturan ilk ve temel olgudur. Bu nedenle belirli gerekçeler öne sürerek ismini değiştirmek isteyen kişiler, gerekli hukuki şartların sağlanması halinde isim değiştirme davası ile yeni bir isim sahibi olabilir.

İsim Değiştirmek İçin Haklı Nedenler Nelerdir?

İsim değiştirmek için öne sürülebilecek haklı nedenler kanunen belirtilmemiştir. Bu nedenle haklı nedenlerin tespiti için Yargıtay kararlarına göz atılır. Yargıtay kararlarından yapılan çıkarımlara göre isim değiştirmek için öne sürülebilecek haklı nedenler genel olarak şu şekildedir:

• Kişinin gülünç bir isme sahip olması ve toplum tarafından komik bulunması,
• Kişinin, toplumun yerleşik kurallarına ve genel ahlakına aykırılık teşkil eden bir isme sahip olması,
• İsmin telaffuzunun çok zor olması,
• İsmin, toplumun büyük çoğunluğu tarafından tanınan bir suçluya ait olması,
• İsmin, toplum tarafından bilinen kötü bir olay ile hatırlanıyor olması.

İsim değiştirmek için kişinin gerekçe göstereceği haklı nedenler yukarıda ifade edilen nedenlerle sınırlı olmayıp bu örnekler Yargıtay kararlarından çıkarılan birkaç örnek niteliğindedir. Kişi birçok haklı gerekçe öne sürebilir.

Hatta kişi yalnızca isminden duyduğu rahatsızlığı dahi isim değiştirme davasına konu edebilir. Bunun yanı sıra kişi ismini değiştirmek yerine isminin yanına bir ikinci isim de talep edebilir. Aynı şekilde iki isim sahibi kişiler de sadece bir isim kullanıp diğer ismini sildirebilir.

Soyisim Değiştirme Şartları Nelerdir?

Haklı bir gerekçe gösterilmeden açılan soyisim değiştirme davasının mahkeme tarafından reddedileceği bilinmelidir. Dolayısıyla soyisim değiştirmek için kişinin mahkeme tarafından uygun bulacağı haklı bir sebebinin olması gerekir. Peki, soyisim değiştirmek için öne sürülebilecek haklı sebepler nelerdir?

• Kişi farklı bir dine geçmiş ve ismi, mensubu olduğu dine tezat anlam teşkil ediyorsa,
• Kişinin soyismi, ifa ettiği mesleğe aykırı ise ve bu nedenle kişinin mesleki durumuna zarar veriyorsa,
• Soyisim kötü bir çağrışımı uyandırıyorsa,
• Toplum tarafından alay konusu edilebilir nitelikteyse,
• İnsanlarca gülünç bulunuyorsa,
• Toplumun yerleşik kültürüne ve değerlerine aykırı mana taşıyorsa,
• Kişi, soyismini aldığı babası ile şahsi bir ilişkiye sahip değil ve aralarında herhangi bir manevi bağ yoksa.

Tıpkı isim değiştirmede olduğu gibi, soyisim değiştirmede de haklı nedenler sadece bu örneklerden ibaret değildir. Haklı sebep varlığında mahkemeye müracaat etmek suretiyle soyadı değiştirme davası açılarak değişiklik talep edilebilir.

Mahkemesiz İsim Değiştirme

Birçok kişi ismini değiştirmek için mahkeme sürecini yaşamak istemez. Bu doğrultuda mahkemesiz isim değiştirme yollarını arar. Mahkemesiz isim değiştirmek mümkündür. Bunun için Nüfus Hizmetleri Kanunu’na ilave 11. Geçici maddeye göz atmak gerekir. İlgili madde, 24.12.2022 tarihine kadar geçerlidir. Söz konusu ek madde uyarınca şu gerekçelerle sınırlı şekilde isim ve soy isim değiştirmek mümkündür:

• Kişinin genel ahlaka aykırı bir isme ya da soy isme sahip olması,
• Kişinin isminde yazım yanlışı bulunması,
• Kişinin isminin insanlar tarafından gülünç bulunması,
• Kişinin soy isminin mertebe, memuriyet, rütbe, aşiret, yabacı millet ve ırk isimleriyle aynı olması.

İfade edilen bu nedenlerden birinin veya birkaçının olması halinde mahkemesiz isim değiştirilebilir. Bunun için kişinin ikametgah adresinin bağlı olduğu Nüfus Müdürlüğüne başvurulmalı ve düzeltme talep edilmelidir. İfade edilen sebeplerin dışında bir sebeple mahkemesiz isim değiştirmek mümkün değildir.

E-Devlet Üzerinden İsim Değiştirme

E-devlet üzerinden isim değiştirmek isteyen evli veya kocasından ayrılmış kadınlar aşağıdaki taleplerde bulunabilir:

1. Kadın, evlenmeden önceki soyadı ile birlikte kocasının soyadını kullanmak isteyebilir,
2. Kadın, sadece kocasının soy ismini kullanmayı isteyebilir.
3. Kadın, soyisim olarak yalnızca evlenmeden önceki soy ismini kullanmayı isteyebilir.

Çocuğun İsmini Değiştirme

Çocukların ismini değiştirmek, ebeveynleri tarafından sıklıkla merak edilir. Söz konusu çocuğun velayetini haiz anne veya baba, isim değiştirme davası açmak suretiyle çocuğun bir başka isme sahip olmasını sağlayabilir.

Evlilik esnasında eşlerin müşterek çocuğunun velayeti anne ve babanındır. Dolayısıyla isim değiştirme davası için hem anne hem de baba birlikte müracaat etmelidir. Yalnızca annenin ya da babanın çocuk için isim değiştirme davası açması söz konusu değildir. Çünkü çocuğun velayeti her ikisindedir.

Şayet çocuğun anne ve babası yasal olarak boşandıysa bu halde velayet hakkı kime verildiyse isim değiştirme davasını açmaya yetkili velayeti haiz olan taraf olacaktır.

Şartların varlığı halinde yeni doğan bebeklerin isminin değiştirilmesi de mümkündür. Ancak bu ve benzer hallerde hatalı ya da ihmali bir işlem yapmamak adına uzman bir hukukçu nezaretinde hareket etmek tavsiye olunur.

İsim Değiştirme Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

İsim değiştirme davasında mahkeme tayin edilirken önemli olan husus davacının yerleşim yeridir. İsim değiştirme davası, dava sahibinin yerleşim yerinde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır. İsim değiştirme davasının açılabilmesi için tabi olduğu zamanaşımı ya da hak düşürücü süre bulunmaz. Bu bakımdan isim değiştirme davası açmak isteyen kişi istediği zaman bu davayı açabilme hakkına sahiptir.

Toplum tarafından karıştırılan ve önemli olan bir hususa değinmek gerekir. Bu husus; nüfus kaydının düzeltilmesi işlemi ile isim ve soy isim değiştirme davasının birbirine karıştırılması ve aynı olarak değerlendirilmesidir. Fakat bu iki husus birbirinden farklıdır. Nüfus kaydının düzeltilmesi işleminde kişi, nüfus bilgilerinde yer alan yanlışlığın düzeltilmesini talep ederken isim ve soy isim değiştirme davasında isim ve soy ismin değişikliği talep edilir.

İsim ve Soyisim Değiştirme Ücreti

İsim ve soyisim değiştirmek için yapılacak harcamalar dava harç ve giderlerinden ibarettir. Dava harç ve giderleri ise her sene güncellenmektedir. 2020 yılı baz alınarak ifade etmek gerekirse bu davanın harç ve gideri için 366 TL ücret ödenmelidir. İsim değiştirme davasının ilan safhasına gelmesi halinde bu tutara ilave ortalama 100 TL daha ödenmektedir. Bu itibarla isim değiştirme davasında yapılacak toplam harcamalar 466 TL olarak ifade edilebilir. Ancak söz konusu harç ve giderler sürekli güncellendiği için güncel miktarı takip etmek gerekir.

İsim değiştirme davası eğer bir avukat ile birlikte açılacaksa bu durumda avukat ile kişi arasında belirlenecek bir avukatlık ücreti de söz konusu olacaktır. Avukatın talep edeceği ücret net bir rakam olarak ifade edilmemekte ancak fikir vermesi açısından 2021 yılı için belirlenen Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göz atılabilir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü ve Dilekçe Örneği

Polislerde Eş Durumu Tayini (Ataması) Nasıl Yapılır?