Araç Değer Kaybı Tazminatı Nasıl Hesaplanır? 2025 GÜNCEL

Bir araç kaza geçirdiğinde, onarılsa bile ikinci el piyasa değerinde azalma meydana gelir. Bu azalmaya “araç değer kaybı” denir. Doğru ve güncel bilgiyle donatılmış olmak, hakkınızı ararken en büyük yardımcınız olur. Çünkü araç sahipleri, yaşadığı kazadan sonra aracı ne kadar iyi tamir edilirse edilsin, aracı eski değerinde satmakta zorlanır. Araç sahipleri için değer kaybı tazminatı, bu maddi zararın karşılanması açısından çok önemlidir.

2025 yılında araç değer kaybı tazminatı hesaplama yöntemleri sıkça güncelleniyor. Araç yaşı, kilometresi, piyasa değeri gibi birçok faktör tazminat tutarını belirliyor. Ayrıca, yasal süreçlerde dikkat edilmesi gereken bazı önemli ayrıntılar var. Bu yazıda, araç değer kaybı tazminatının nasıl hesaplandığını tüm detaylarıyla ele alacağız.

Araç Değer Kaybı Nedir?

Araç değer kaybı, bir aracın kaza sonucu yaşadığı onarım işleminden sonra, ikinci el satışında, eskiye göre daha düşük bir piyasaya sahip olmasıyla oluşan zarar farkıdır. Başka bir deyişle, tramer kayıtlarında kazalı görünen bir araba, aynı modelin kazasız olanına göre daha düşük bir fiyata satılır. Bu aradaki maddi kayıp, “araç değer kaybı” olarak adlandırılır.

Sürücüler, kusurlu olmadıkları kazalarda araçlarında oluşan değer düşüşünü, kusurlu tarafın trafik sigortasına başvurarak tazminat şeklinde talep edebilirler. Bu hak, yasalarca korunur. Değer kaybı tazminatı, bu anlamda mağduriyetin giderilmesini amaçlar.

Değer Kaybı Tazminatı Kimler İçin Geçerlidir?

Araç değer kaybı tazminatı, bazı şartları karşılayan kişi ve araçlar için geçerlidir. Tazminat hakkı sahiplerinin başvurusu ancak şu koşullarda olumlu sonuçlanır:

• Araç, trafik kazası sonucu hasar görmüş olmalıdır.
• Kazada kusurlu olmayan (veya tam kusurlu olmayan) taraf, değer kaybı talep edebilir.
• Araç, kaza esnasında sigortalı olmalıdır (genellikle zorunlu trafik sigortası tarafından karşılanır).
• Kazadan kaynaklanan hasar, faturalı ve yetkili servislerde onarılmış olmalıdır.
• Kazanın resmi tutanaklarla belgelenmiş olması gerekir.

Kısaca; sigortası olan, kazaya karışan ve suçsuz veya az kusurlu taraf, değer kaybı tazminatı talep edebilir. Ancak tamamen kusurlu olanlar bu haktan yararlanamaz.

Araç Değer Kaybının Hesaplanmasında Hangi Kriterler Göz Önünde Bulundurulur?

Araç değer kaybı tazminatı hesaplanırken dikkate alınan başlıca faktörler şunlardır:

• Araç yaşı: Yeni araçlarda değer kaybı daha yüksek olur. 10 yaşını aşan araçlar için çoğunlukla değer kaybı talebi kabul edilmez.
• Kilometre: Daha az yol yapmış araçlarda kayıp daha fazla belirlenir. Yüksek kilometreli araçlarda değer kaybı düşer.
• Araç tipi ve markası: Lüks ve pahalı arabaların değer kaybı, ekonomik arabalara göre daha yüksek olabilir.
• Hasarın Boyutu: Değişen parça sayısı, hasarın ağırlığı ve onarım yöntemi (orijinal parça veya yan sanayi ürünler) hesaplamada rol oynar.
• Aracın mevcut piyasa değeri: Serbest piyasa koşulları, satış fiyatına doğrudan etki eder.
• Kaza geçmişi: Daha önce kaza yapmış bir araçta yeni bir hasar sonrası değer kaybı daha az hesaplanır.

Bu unsurlar, hem sigorta şirketlerinin hem de mahkemelerin değer kaybını belirlerken esas aldığı kriterlerdir.

2025 Güncel Araç Değer Kaybı Hesaplama Yöntemi

2025 yılı itibarıyla, araç değer kaybı tazminatı hesaplama yöntemi, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından belirlenen formül üzerinden yapılmaktadır. Bu formül, aşağıdaki temel başlıkları içerir:

Ana Formül:

Değer Kaybı Tutarı = Araç Piyasa Değeri x Değer Kaybı Oranı x Onarım Katsayısı

Burada değer kaybı oranı; aracın yaşı, kilometresi ve hasarın türüne göre belirlenir.

Onarım katsayısı ise değişen veya boyanan parça sayısına göre değişir.

Örnek Hesaplama:

• 3 yaşında, 50,000km’de bir otomobilin piyasa değeri: 600,000 TL.
• Kaza sonucu iki parça değişmiş ve bir parça boyanmış.
• Değer kaybı oranı örnek olarak %6, onarım katsayısı 0.8.
• Hesap: $600,000\times 0.06\times 0.8=28,800\text{ TL}$ değer kaybı tazminatı ödenebilir.

Değer Kaybı Tablosu:

SBM veya sigorta şirketleri, çeşitli yaş/km/hasar kombinasyonları için tablolar yayınlar. Bu tablolar kamuya açık olup, tahmini bir tutar hesabında kullanılır.

Önemli Not: Her yıl güncellenen bu formüllerde, aracın gerçek piyasa değerinin ve doğru onarım bilgilerinin girilmesi gerekir.

Değer Kaybı Tazminatına Nasıl Başvurulur? (2025 Rehberi)

Değer kaybı tazminatı almak için başvuru süreci oldukça net adımlarla ilerler:

Başvuru Adımları

1- Kazadan Sonra Yapılması Gerekenler:

• Trafik kazası tespit tutanağı düzenlenmeli.
• Aracın hasarlı hali mutlaka fotoğraflanmalı ve servis giriş-çıkış evrakları saklanmalı.
• Hasar gören aracın onarımı, faturalı şekilde ve mümkünse yetkili serviste yaptırılmalı.

2- Sigortaya Müracaat:

• Zorunlu trafik sigortasına çevrimiçi ya da yazılı başvuru yapılmalı.
• Gerekli evraklar: Tutanak, onarım faturası, ruhsat, kimlik fotokopisi, fotoğraflar.

3- SBM Değer Kaybı Talep Sistemi:

• 2025 itibarıyla pek çok sigorta şirketi başvuruları online olarak almaktadır.
• SBM web sitesi üzerinden başvuru süreci takip edilebilir.

4- Sigorta Şirketinin Değerlendirmesi:

• Dosya incelenir, yetkili eksper değer kaybı tespitini yapar.
• Tazminat teklifi tarafınıza iletilir.

5- Tebligat ve Ödeme Süreci:

• Kabul edilen tazminat, genellikle 1-2 hafta içinde ödenir.
• Anlaşmazlık durumunda Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir.

Eksper Eksperiz Raporu ve Hasar Tespitinin Önemi

Eksper raporu, tarafsız bir uzman tarafından hazırlanır ve hasarın boyutunu, onarım şekillerini ve olası değer kaybı tutarını içerir. Hakkınızı ararken eksper raporunun önemi büyüktür. Çünkü, başvurunuzun onaylanmasında bu rapor belirleyici nitelik taşır.

Eksper raporu hazırlanırken şunlara dikkat edilir:

• Aracın yaşı ve kilometresi,
• Onarılan ve değişen parçaların hangileri olduğu,
• Onarımın kalitesi (orijinal mi, yan sanayi mi, vs.),
• Önceki kazalar ve pert durumu.

Eksper raporunda hatalı bilgi ya da analiz tespit ederseniz, itiraz hakkınızı kullanarak yeni bir inceleme yapılmasını sağlayabilirsiniz.

Hangi Durumlarda Değer Kaybı Tazminatı Alınamaz?

Her trafik kazası sonrası değer kaybı tazminatı alınamayabilir. Aşağıda bu istisnai durumları özetledik:

• Kazaya kusurlu olarak neden olduysanız,
• Araç 10 yaşın üzerindeyse,
• Kilometresi 165,000’ten fazlaysa,
• Hasar gören parça aracın mekanik ya da elektrik aksamına aitse (örneğin motor bloğu),
• Araç pert (tam hasarlı) ise,
• Önceki kazalardan dolayı değer kaybı zaten ödenmişse,
• Araç ticari taksi veya kiralık (rent a car) ise çoğu sigorta şirketi başvuruları kısıtlayabilir.

Bu durumlara dikkat etmeden yapılan başvurular çoğunlukla reddedilir.

Sigorta Şirketlerinde Değer Kaybı Tazminatı Süreci

Farklı sigorta şirketlerinde başvuru ve ödeme süreçleri benzer ilerler. 2025’te dijital sistemlerin de yaygınlaşmasıyla işlemler hızlanmıştır.

Süreç şu şekilde işler:

• Başvuru alınır.
• Evrak kontrolü yapılır.
• Eksper hasar tespiti yapar.
• Tazminat teklifi yapılır.
• Kabul durumunda ödeme gerçekleştirilir.

Eğer anlaşmazlık yaşanırsa, dosya tahkim komisyonuna sevk edilebilir.

Değer Kaybı Tazminatında Yasal Dayanaklar

Araç değer kaybı tazminatı, Karayolları Trafik Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na dayanır. Bu kanunlar, mağdur olan tarafın maddi zararlarının karşılanabileceğini belirtir. Ayrıca, 2025 yılı itibarıyla tazminat hesaplamalarında uygulanacak formül ve limitler, sigorta şirketleriyle SBM tarafından belirlenir.

Özellikle şu maddeler öne çıkar:

• Karayolları Trafik Kanunu madde 91 ve devamı,
• Türk Ticaret Kanunu madde 1409 ve devamı,
• Sigorta Genel Şartları.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Değer kaybı tazminatı tüm kazalarda ödenir mi?

Sadece karşı tarafın kusurlu olduğu kazalarda, sigorta limitleri ve yukarıdaki şartlar dahilinde ödenir.

2. Kaç gün içinde başvuru yapılmalı?

Trafik kazasından en geç 2 yıl içinde başvuru yapılmalıdır. Zaman aşımı varsa tazminat alınamaz.

3. Pert araçlarda değer kaybı alınabilir mi?

Pert yani ağır hasarlı araçlar için değer kaybı ödenmez.

4. Eksper raporuna nasıl itiraz edilir?

Eksper kararına katılmıyorsanız yeni bir eksper atanmasını talep edebilir veya Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilirsiniz.

5. Tahkim veya mahkeme yoluyla değer kaybı alınır mı?

Evet, sigorta reddederse tahkim ya da sulh hukuk mahkemesi yoluna başvurmak mümkündür.