Yurt Dışındaki Türkler Hizmet Borçlanması Nasıl Yapar ?

Yurt dışındaki Türkler için hizmet borçlanması yasası ile, Türkiye dışında çalışanların da Türkiye’den emekli olmalarının önü açılmıştır. 3201 sayılı kanun ile düzenlenen hizmet borçlanması sayesinde yurt dışında yaşayanların borçlanma süreleri hesaplanmakta, borçlarını ödedikten sonra emekli olmalarının önü açılmaktadır. Türkiye’de hizmet vermeleri gerekirken yurt dışında çalışmış kişiler, çalıştıkları süreyi belgeleyerek hizmet borçlanmasına girebilirler. Bu sayede emeklilik için fazladan iş günü beklemelerine ya da Türkiye’ye döndüklerinde daha fazla çalışmalarına gerek kalmaz.

Yurt Dışı Hizmet Borçlanması

Yurt dışında yaşayanların hizmet borçlanması, son değişikliklere göre prim oranı arttırılmış ve borçlanılan sürelerin kabul edileceği sigortalılık süresi değiştirilmiş şekilde kabul edilir. Son değişikliklerle yurt dışından borçlanılan hizmet sürelerinin, kişinin o zamana kadar birikim yaptığı hizmet sürelerine ait sigorta türünden farklı olabileceği öngörülmüştür. Türk vatandaşı olan kişilerin, yurt dışında çalıştıkları süreleri sigorta prim süresinden düşürmesi suretiyle hizmet borçlanması gerçekleştirilebilir. Bu borçlanma ile kişiler, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı sigorta süreleri borçlandırılır.

Yurt dışı çalışma süresinin kısmi olarak borçlandırılması da mümkün olmaktadır. Kişiler isterlerse sadece emeklilikleri için gereken süreyi, en kısa emeklilik süresi şeklinde kısmi olarak borçlanabilirler. En az emekli aylığının bağlanması 3600 gün prim ödemesi ile mümkün olmaktadır. bu nedenle kişiler, tüm prim ödemeleri 3600 gün olana kadarki süreleri borçlanabilmektedir.

Yurt Dışında Geçirilmiş Hangi Süreler Borçlandırılır?

Yurt dışında geçirilmiş ve borçlandırılmış süreler, tamamen sigorta prim süresinden düşülemez. Sigorta primi düşürmenin belirli bir kriteri bulunur. Sigortalı olunan dönemde yurt dışında bulunma nedeni tatil ya da para getirmeyen herhangi bir neden ise, yurt dışı borçlanması yapılamaz. Borçlanma yapılmasına imkan veren durumlar şu şekilde sıralanır:

• Yurt dışında geçirilen zaman içinde kişinin Türkiye’den sigortası görülmesi gerekir.
• Kişi, yurt dışına çalışmak için gidiyorsa, öncesinde 1 yıllık işsizlik süresi geçirmelidir. Bu süreler de borçlanma içerisinde sayılır. Yani kişi, iş bulmadan önce geçirdiği en fazla 1 yıllık işsizlik süresini de yurt dışı borçlanmaya dahil edebilir.
• Yurt dışında çalışıldığı süreden sonra en fazla 1 yıl süre ile işsiz kalınması halinde, kişi bu süreyi de yurt dışı borçlanmasından saydırabilir. Bu sayede işin bitiminden sonra işsiz kalınması halinde de kişiler, bu süreyi yurt dışı sigortasından düşebilir.
• Kişinin medeni durumu baz alınmaksızın,ev kadını olarak geçirdiği süre, sigortalı olduğu dönemden borçlanma yoluyla düşülebilir. Ancak ev kadını olduğu süre için borçlanma yapılacaksa, sigortalı olmadığı dönem de dikkate alınır.

Yurt Dışı Hizmet Borçlanması Yapmanın Şartları

Yurt dışı borçlanma yapmanın koşulları şu şekilde sıralanabilir:

• Kişinin borçlanma için düşünülen süre içinde Türk vatandaşı olması gerekmektedir.
• Borçlanma tarihinde Türk vatandaşı veya doğumla Türk vatandaşı olup, çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybetmiş olmalıdır.
• Borçlanma kapsamında gösterilen yurt dışı çalışma süreleri belgelenmelidir.
• Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacak başvuruda Yurt Dışı Borçlanma Talep Dilekçesi kullanılmalıdır.

Yurt Dışı Sözleşmeli Ülkelerde Çalışma Süresi Nasıl Belgelenir?

Sözleşmeli ülkeler için çalışma süresi belgelemesi, sigorta prim zamanından yapılacak düşüş için önem taşımaktadır. Sigorta prim gününden, yurt dışı çalışma günlerinin düşülmesi için, kişilerin yurt dışında çalıştıkları kurumların referanslığına ihtiyacı vardır.

Yurt dışında çalışılan ülkeler, Sosyal Güvenlik Kurumu ile yapılan anlaşma ile işçilerini Türkiye’den seçmiş olabilir. Kişilerin anlaşmalı ülkelerle çalışıp çalışmama durumları, çalışma belgeleme kriterlerini değiştirir. Yurt dışında çalışılan ülke sözleşmeli ülkeler arasında yer alıyorsa, yapılacak belgeleme işlemlerine ait türler şu şekilde sıralanabilir:

• Yurt dışı borçlanma için çalışma süresi, çalışılan ülkede, kişilerin bağlı bulunduğu sigorta biriminden alınacak hizmet cetveli ile belgelenebilir.
• Eğer yurt dışında çalışılan kurum resmi bir kuruluşa ait ise veya kamu kurumları arasında yer alıyorsa, belgelerin tasdikine gerek kalmadan kişilerden belediyelere başvurmaları istenir. Yurt dışındaki iş yerinin bağlı olduğu idari birime yapılacak başvuruda hizmet belgeleri, vergi dairelerince çalışma süresine ilişkin düzenlenmiş belgeler, iş bulma kurumları tarafından düzenlenmiş işsizlik süresi konulu belgeler talep edilir.
• Kişinin yurt dışında yaptığı işe göre, ilgili meslek odaları veya mesleki kuruluşlar varsa, onların vereceği değerlendirme raporları istenmektedir.
• Yurt dışında kişilerin maaş hesabı bilgileri istenir.
• İlgili vergi dairesinden alınmış belgeler ve iş birliklerinin vereceği hizmet belgesi talep edilmektedir.

Yurt Dışı Sözleşmesiz Ülkelerde Çalışma Süresi Nasıl Belgelenir?

Türkiye ile Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalamamış ülkelerde çalışma süresi belgelemek için yapılacak işlemler, sözleşmeli ülkelere kıyasla daha zor ve uğraştırıcı olmaktadır. Eğer kişinin çalıştığı ülke sözleşmemiz bulunmayan bir ülke ise, kişilerin konsolosluklardan çalışma belgesi almaları gerekecektir. Sözleşmeli bulunmayan ülkelerde çalışma süresi belgelemek için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:

• Gidilen ülkede bulunan Türk konsolosluklarından alınmış çalışma hizmet belgesi gerekmektedir.
• Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri ve ataşelikler aracılığıyla alınacak hizmet belgesi istenecektir. Belgenin istenmesi sırasında yurt dışı hizmet borçlanması için kullanılacağı beyan edilmelidir.
• Yurt dışında çalışılan iş yerlerinden alınacak bonservis ve hizmet belgesi istenmektedir.
• Pasaportta bulunan çalışma sürelerinin noter onaylı tercümeleri alınmaktadır.

Yurt Dışı Hizmet Borçlanması Hesaplama

Yurt dışı borçlanma hesaplama işlemi, borçlanılacak gün sayısı ile seçilen günlük prime esas kazacın çarpılarak %32’sinin alınması ile elde edilir. Ancak ağustos 2019 tarihinde çıkan yeni düzenleme ile belirtilen %32 oranı %45’e çıkarılmıştır. Dolayısıyla yurt dışı hizmet borçlanması için yapılacak ödemeler, %40,6 zamlanmıştır.son düzenleme ışığında günlük olarak alınan en düşük borçlanma tutarı 38,38 TL, en yüksek borçlanma tutarı 287,82 TL olmuştur.

Yurt Dışı Borçlanması Ne Zaman Ödenir?

Yurt dışı borçlanma tutarı ödeme vakti, başvurunun yapılmasından sonraki 3 aylık süredir. Sosyal Güvenlik Kurumu, başvurunun ardından kısa süre sonra kişilere gerekli hesaplamayı yapar. Hesaplama sonucunda kişilerin ödemeleri gereken net tutarı tebliğ eder. tebliğ edilen miktar, tebliğ gününden en fazla 3 ay içinde ödenmelidir. Ödemenin yapılmaması halinde kişiler, başvuru haklarını kaybetmektedir. Başvuru yapan ancak ödeme yapmayan kişiler, tekrar başvuru yapamazlar. Bunun  yanında başvurunuzun sonucunda size tebliğ edilen tutarda taksitlendirme yapılmaz. Tek seferde bütün miktarı ödemeniz istenir. Yurt dışı borçlanmanın bir son başvuru tarihi bulunmamaktadır. Eğer 65 yaşını geçmemişseniz, emeklilik yaşı beklemeniz gerekecekse, önce yaklaşık ödemeniz gereken miktarı biriktirmeniz, sonra başvuru yapmanız tavsiye edilir.

Yurt Dışı Borçlanmanın Statüsü

Yurt dışı borçlanmalarının dahil olduğu emeklilik türü, kişinin Türkiye’de herhangi bir sigorta türüne bağlı olup olmaması ile belirlenmekte idi. Kişi Türkiye’de çalıştığı dönemde hangi sigorta türüne bağlıysa o sigorta türünün bir devamı kapsamında değerlendirilirdi. Bunun yanında eski düzenlemede kişilerin herhangi bir sigorta türüne bağlı olmaması halinde Bağ-Kur emeklisi sayılmalarına karar verilmekte idi.

Ağustos 2019 tarihli son düzenleme ile yurt dışı borçlanmasına dahil edilen sigorta türü, kişinin Türkiye’de hangi sigorta türüne bağlı olduğuna bakılmaksızın değiştirilmiştir. Buna göre yurt dışı hizmet borçlanması yapacak kişilerin emeklilik türü, istisnasız Bağ-Kur olarak belirlenmiştir.