Yabancıların Türkiye’de Çalışma İzni

Yabancı çalışama izin belgeleri; Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası bütünlüğü Genel Müdürlüğünce verilmekte olan, dışarıdan gelen yancı işçilerin Türkiye’de çalışmasında bir mahsur ve sıkıntılar yaratmadan yaşamasına da devam etmesi için verilmiş olan bir tür yazılı hukuki izin belgesidir. Biz de bu yazımızda yabancıların Türkiye’de çalışma izni konusunu işleyeceğiz

Türkiye’de Yabancıların Çalışma İzni

Türkiye yabancılar kanunun amacı; Türkiye’de çalışan ve çalışmak isteyen yabancıların Türkiye sınırları içerisinde yürütecekleri çalışma faaliyetlerini belirli bir izne bağlamak, çalışma izni vermek, çalışma iznini sınırlandırmak, çalışma iznini iptal etmek, çalışma izninden muaf tutulacak yabancılar ile bildirim yükümlülüklerini nasıl yerine getireceğine ilişkin usul ve esasları belirlemek, düzenlemektir.

Türkiye’de her ne sebepten olursa olsun yabancıların zorunlu yahut zorunlu olmayan nedenlerden dolayı iş hayatlarına başlamadan önce mutlaka Yabancılar Çalışma İzni belgesini almak zorundadırlar. Bu anayasamızda da belirtilmektedir. Fakat bazı durumlarda çalışma izni, yabancı işe başlamayacak olsa bile çalışma izni verilmektedir. Bu tarz çalışma izinleri 1 aylık sınırlı gün sayısı olan bir izindir. Yabancıyı mağdur etmemek amacıyla yapılmasıyla birlikte aynı zamanda Türkiye’nin de muhakkak çıkarı bulunmaktadır. Bu izin bakanlık onayı ile alınır ve sadece bir aylık süre ile sınırlıdır.

Çalışma izin belgesi başvuruları işyeri ve işletme kurumları üzerinden yapılırken Türkiye sınırları içerisinde çalışma izin belgesi almak isteyen yabancılar çalışma izin belgesi başvurularını kendileri ve bizzat Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapmaları mümkün değildir. Ancak yasal yönlerle anayasa başvurmaları gerekir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurmaları halinde her hangi bir işyerinde çalışa bilmeleri mümkün değildir. Şöyle bir durum var ki bazı ülkelerin vatandaşları açısından, Türkiye’nin anlaşıyor ve tarafında bulunduğu söz konusu olan ikili ya da çok taraflı bulunan sözleşmelerin mevcut varlığı bulunup, aynı zamanda bu ülke vatandaşlarının çalışma izin belgesinin şartlarının ve bunların kabulünün ayrıntıları, özellikle de esasları mutlaka değerlendirilmelidir.

Başka bir açıdan Bakanlık, Kamu kurumları ve kuruluşlarınca yasayla verilen yetkilere dayanarak çalışma izin belgesi verilen yahut istihdam da bulunan ve karşılıklılık ilkesi, diğer ülkelerinde hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları da dikkate alınarak verilmesi gereken çalışma izin kağıtları belgesinden muaf tutulan yani mecburi olmayan yabancıların herhangi bir sebeple ve nedenlerle çalışma izin belgesini almasına gerek yoktur. Bu da onlara sunulan ülkeler arası güzel bir kolaylıktır.

Fakat bunların yanı sıra, ısrarla alınması mecburi zorunluluk taşıyan bir çalışma izin belgesi alınması gerekmektedir. Bunun açılımını anlatayım; Türkiye’de ister acil zorunlu, ister mecburi olmayan durumlardan dolayı bir sorun yani çalışma durumu teşkil etmiş olsun bu durum izin belgesi almasını gerektirdiği için yabancılar, bir iş vermekte olan  ya da kurum sahibi yanında meslek eğitimi daha doğrusu bir nevi stajyer görevi gören yabancılar ve yabancı çalıştıran bu kurumları kapsamaktadır. Şunu da ekleyelim ki bu yabancıların ücret ve komisyonlarından da her daim iş vermekte olan sorumlu olmakla beraber tüm yetkilerinden de onlar sorumludur. Yabancılar, aynı zamanda vatandaşı olduğu yahut yasalara uygun olarak bulundukları ülkedeki Türk konsolosluğuna çalışma izin belgesi alarak da Türkiye’de çalışa bilirler. Yurtiçi başvurularında da öğrenim görmek amacıyla verilmiş olan ikamet izni haricinde, en az altı ay ile belirtilmiş bir süre zarfın da ikamet izni olan yabancıların başvurulara alınmaktadır. Bu diğerlerine göre bira daha kolaydır. Bu izin belgelerini almadan çalışmak isteyen ya da işçi çalıştırmak isteyen yabancılara kaçak işçi denir. İş verene ise yüklü miktarda ceza uygulanıp kurum kapatılmasına kadar durum uzaya bilir. Bu da denetimlerle tespit edilebilir. Ayrıca yabancı da sınır dışı edilir.

Yabancının çalışma izni alabilmesi için, yabancı uyruklunun mesleği, farklı resmi kurumlarda çalışmışsa buna dair kayıtlı bilgilerin yeterli olması gerekir.

Gördüğünüz gibi şartlar ve koşullar uygun olduğu sürece izin belgeleri ile birlikte tüm yabancıların Türkiye’de iş bulmaları ya da çalışmalara oldukça kolaydır. Fakat belgeye sahip olmadıkları takdirde kaçak sayılıp sınır dışı edileceklerdir.