Ölen İşçi İçin Yapılması Gerekenler Neler? DETAYLI REHBER

Ölen işçi için yapılması gerekenler, işverenin ve yakınlarının yasal sorumluluklarını kapsayan ciddi süreçtir. Vefat sonrası sadece insani değil, aynı zamanda hukuki ve idari adımların da atılması gerekir. Adımların zamanında ve doğru şekilde gerçekleştirilmesi hak kayıplarını önler ve sürecin sağlıklı ilerlemesini sağlar.

İşçinin ölümü durumunda yapılacak işlemler; SGK bildirimleri, kıdem tazminatı, ölüm aylığı, cenaze yardımı, varsa iş kazası bildirimi gibi aşamaları içerir. Süreçte işverenin ve aile bireylerinin dikkat etmesi gereken önemli noktalar bulunur. Ölen işçi için izlenmesi gereken tüm adımları detaylı şekilde anlatacağız.

İşverenin Yapması Gereken Yasal Bildirimler Nelerdir?

Vefat eden işçi ile ilgili olarak işverenin öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirim yapması gerekmektedir. Bildirim şekli, ölümün nedenine göre değişiklik gösterebilir.

SGK’ya yapılması gereken işlemler:

• İşten çıkış bildirimi: e-SGK üzerinden, “Kod 12 – Ölüm nedeniyle çıkış” seçilerek yapılır.
• İş kazası bildirimi: Ölüm iş kazası sonucu olduysa, 3 iş günü içinde SGK’ya ve savcılığa bildirilmelidir.
• Sağlık raporu veya ölüm belgesi dosyaya eklenmelidir.
• Gerekirse kolluk kuvvetlerine bilgi verilmelidir.

Zamanında yapılmayan bildirimler, idari para cezası doğurur. Yükümlülükler, 5510 sayılı Kanun ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında değerlendirilir.

Aile Bireylerinin Sahip Olduğu Haklar Nelerdir?

Ölen işçinin hak sahipleri yani eşi, çocukları ve belirli şartlarda anne-babası, SGK ve İş Kanunu kapsamında bazı haklara sahiptir. Haklar, maddi destek sağlamak ve vefat edenin haklarını teslim etmek amacıyla tanınmıştır.

Aile bireylerinin alabileceği haklar:

• Ölüm aylığı (dul ve yetim maaşı)
• Cenaze yardımı (cenaze ödeneği)
• Kıdem tazminatı
• Biriken ücretler, yıllık izin ve diğer hakedişler
• İş kazası kaynaklı tazminatlar
• Toplu ödeme ya da prim iadesi (bazı şartlarla)

Haklardan yararlanmak için başvuru belgeleri, ölüm belgesi ve kimlik bilgileri ile birlikte SGK’ya sunulmalıdır. Ayrıca işverenin de eksiksiz bildirim yapması süreci kolaylaştırır.

Ölüm Aylığı (Dul ve Yetim Maaşı)

Ölüm aylığı, vefat eden işçinin geride kalan hak sahiplerine bağlanan düzenli ödemedir. Maaş, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında düzenlenmiştir ve ölen işçinin prim gün sayısına göre hesaplanır.

Ölüm aylığı için başvuru şartları:

• İşçinin en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödemiş olması gerekir.
• Eğer iş kazası sonucu vefat etmişse, prim şartı aranmaz.
• Başvuru, SGK il/ilçe müdürlüklerine yapılır.
• Eşi, 18 yaş altı çocukları ve bakmakla yükümlü olduğu anne-babası aylıktan faydalanabilir.

Gerekli belgeler:

• Ölüm belgesi
• Nüfus kayıt örneği
• Mirasçılık belgesi
• Başvuru formu

Maaş oranı, aile bireylerinin sayısına göre değişir. Örneğin; sadece eş varsa maaşın %75’i bağlanırken, çocuklar da varsa bu oran paylaşılır.

Cenaze Ödeneği Nasıl Alınır?

Cenaze ödeneği, SGK tarafından vefat eden sigortalının yakınlarına bir defaya mahsus olmak üzere verilen paradır. Destek, özellikle cenaze masraflarını karşılamak amacıyla ödenir.

Cenaze ödeneği alabilmek için:

• Ölen kişinin ölüm tarihinde SGK’ya kayıtlı ve prim borcu olmayan bir sigortalı olması gerekir.
• Prim ödemeleri emekli ya da aktif sigortalı statüsünde olmalı.
• Başvuru için en yakın SGK müdürlüğüne gidilmesi gerekir.

Başvuru dilekçesi ve ölüm belgesi yeterlidir. Ödeme genellikle 1–2 hafta içinde sonuçlanır.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Süreci

Ölen işçi için yapılması gerekenler arasında en çok merak edilen konulardan biri de kıdem tazminatı ödemesidir. İşçinin ölümü, kıdem tazminatına hak kazandıran durumlardan biridir.

Kıdem tazminatında dikkat edilmesi gerekenler:

• İşçinin en az 1 yıl aynı işyerinde çalışmış olması gerekir.
• Ölüm nedeniyle iş akdi sonlandığı için tazminat doğrudan mirasçılara ödenir.
• Ödeme hak sahiplerine veya yasal mirasçılara yapılır.
• İşçinin brüt maaşı üzerinden hesap yapılır, çalıştığı yıl sayısıyla çarpılır.
• Tazminat veraset ilamı sunulan kişi ya da kişilere ödenir.

İhbar tazminatı:

Normal şartlarda işçi çıkışı öncesi ihbar verilmediğinde ödenir. Ancak ölüm durumunda işçi kendi isteğiyle ayrılmadığı için ihbar tazminatı söz konusu olmaz. Yani genelde ihbar tazminatı ödenmez, fakat bazı sözleşmelere göre istisnalar olabilir.

İş Kazası Olması Durumunda Ek Haklar

Eğer işçinin ölümü bir iş kazası sonucunda gerçekleşmişse işveren ve hak sahipleri açısından süreç daha farklı işlemektedir. Çünkü iş kazaları, sadece SGK’ya değil, aynı zamanda adli makamlara da bildirilmelidir.

İş kazasında yapılması gerekenler:

• İşverenin, 3 iş günü içinde SGK’ya ve savcılığa bildirimde bulunması gerekir.
• Olay yeri tutanağı, görgü tanığı ifadeleri ve varsa kamera kayıtları dosyaya eklenmelidir.
• Adli soruşturma kapsamında işverenin kusuru araştırılır.
• SGK tarafından ölen işçinin hak sahiplerine gelir bağlanabilir.

Hak sahiplerinin alabileceği ek ödemeler:

• Sürekli iş göremezlik geliri (ölüm nedeniyle dul ve yetime bağlanır)
• İş kazası tazminatı (işveren kusurluysa ayrı dava açılabilir)
• Maddi ve manevi tazminat (mahkeme kararıyla)

İş kazası olduğunda sürece mutlaka bir iş hukuku avukatı dahil edilmelidir. Çünkü hak sahiplerinin alabileceği tazminat, normal ölüm durumuna göre çok daha fazladır.

SGK Bildirim Süreci ve Gerekli Belgeler

Ölen işçi için yapılması gerekenler arasında en kritik adımlardan biri de SGK’ya zamanında ve eksiksiz bildirim yapılmasıdır. İşverenin ve aile bireylerinin ayrı ayrı sorumlulukları bulunur.

İşveren tarafından yapılması gerekenler:

• Ölüm nedeniyle işten çıkış bildirimi (Kod 12)
• Eğer ölüm iş kazasıysa, SGK’ya kazanın bildirimi
• Varsa işyeri kayıtlarının ve olay raporlarının sunulması
• Adli makamlara gerekli bilgi verilmesi

Aile tarafından yapılması gereken başvurular:

1- SGK’ya ölüm aylığı ve cenaze ödeneği başvurusu

2- Gerekli belgeler:

• Ölüm belgesi
• Nüfus kayıt örneği
• Mirasçılık belgesi (veraset ilamı)
• Başvuru dilekçesi

Belgelerin eksiksiz teslim edilmesi işlemlerin gecikmeden sonuçlanmasını sağlar. Eksik belge varsa başvuru işleme alınmaz.

Miras ve İşçi Alacaklarının Paylaşımı

Vefat eden işçinin çalıştığı süre boyunca hak ettiği ancak ödenmemiş olan tüm hakları, yasal mirasçılara kalır. Haklar, işçinin ölmeden önceki son maaşı, kullanılmayan yıllık izinler ve varsa fazla mesai ücretlerini de kapsar.

Bu alacaklar kimlere ve nasıl ödenir?

• Hak sahipleri, veraset ilamı ile birlikte işverene başvurur.
• İşveren, ödemeyi yasal mirasçılar arasında paylaştırmakla yükümlüdür.
• Tek bir mirasçıya ödeme yapılacaksa, diğerlerinden muvafakatname alınmalıdır.
• Mirasçıların anlaşamaması durumunda işveren, ücreti mahkeme kararına göre ödeyebilir.

Mirasçılara düşen kalemler:

• Kıdem tazminatı
• Kullanılmayan izin ücretleri
• Fazla mesai ücretleri
• Diğer hakedişler

Alacakların ödenmesiyle ilgili zaman aşımı süresi 5 yıldır. Bu sürede başvuru yapılmazsa hak kaybı yaşanabilir.