Evlenen Memur Evlilik İznini Ne Zaman Kullanabilir?

Evlilik, insanların hayatında önemli dönüm noktalarından biridir. Resmî nikâhın ardından eşlerin hayatında yeni bir dönem başlar. Bu süreç, hem duygusal açıdan hem de hukuki ve idari açıdan birçok yenilik getirir. Özellikle kamu kurumlarında görev yapan memurlar için evlilik, bazı hakları da beraberinde getirir. Bu haklar içinde en çok merak edilenlerden biri “evlilik izni”dir. Çünkü yeni evlenen bir memur, hem düğün hazırlıkları hem de alışma süreci için belirli bir süre izin almak ister.

Evlilik izni, kanunlarda açık şekilde tanımlanmış ve tüm memurlara verilmesi zorunlu bir haktır. Ancak bu iznin ne zaman başlayacağı, ne kadar süreceği, kullanılmazsa ne olacağı gibi ayrıntılar çoğu zaman kafa karıştırıcıdır. Bazı memurlar düğün öncesi izin almak isterken bazıları nikâh sonrası balayı için izin planlar. İşte bu noktada, “Evlenen memur evlilik iznini hangi tarihlerde ve nasıl kullanabilir?” sorusu gündeme gelir. Bu yazımızda, evlilik izninin tüm yönlerini hem mevzuata hem de uygulamaya dayalı olarak detaylı şekilde ele alacağız.

Evlilik İzni Nedir?

Evlilik izni, evlenen memur ya da işçiye verilen resmî mazeret iznidir. Kamu görevlileri açısından bakıldığında, bu izin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda (DMK) düzenlenmiştir. Kanuna göre, memur evlendiğinde belli bir süre görevinden uzak kalabilir ve bu sürede maaşında hiçbir kesinti yapılmaz.

Bu izin türü aslında bir “mazeret izni” kapsamında değerlendirilir. Yani memurun kişisel ve özel durumu göz önünde bulundurularak verilen zorunlu bir haktır. Kurum amiri bu izni vermek zorundadır, memurun talebini reddedemez.

Evlilik izni şu özelliklere sahiptir:

• Maaşlı ve ücretsiz izin karışıklığı yoktur, tamamen ücretli bir izindir.
• Devredilemez, ertelenemez, kullanıldığı tarihte sona erer.
• Tek bir defaya mahsustur; aynı eş için ikinci kez evlilik izni verilemez.
• Hem kadın hem erkek memurlar için geçerlidir.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu

Evlilik izninin en temel dayanağı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104. maddesidir. Bu maddenin üçüncü fıkrasında, “Memura, kendisinin evlenmesi halinde yedi gün izin verilir” hükmü yer alır.

Buradaki bazı noktaları açmak gerekir:

“Yedi gün” denildiğinde resmî tatiller de dahil midir?

Evet. Yedi günlük izin hesaplamasında hafta sonu ve resmî tatiller de izin gününe dahil edilir.

İzin ücretli midir?

Evet, tamamen ücretli izindir. Memurun maaşından herhangi bir kesinti yapılmaz.

Zorunlu mu yoksa amirin insiyatifine mi bırakılmıştır?

Zorunludur. Amir, memurun başvurusu üzerine bu izni vermek zorundadır.

Kanunda esneklik var mı?

Hayır. Yedi günün uzatılması veya kısaltılması mümkün değildir. Ancak memur isterse evlilik iznini yıllık izinle birleştirebilir.

Evlilik İzni Ne Zaman Başlar?

En çok merak edilen nokta burasıdır. “Nikâh tarihinden önce mi yoksa sonra mı izin başlar?” sorusu sıkça sorulur. Yasal düzenlemeye bakıldığında, evlilik izni nikâh gününden itibaren kullanılabilir. Ancak uygulamada bazı esneklikler vardır.

Nikâh öncesi düğün hazırlıkları için izin alınabilir mi?

Mevzuatta nikâh öncesi izin öngörülmez. Yani izin doğrudan evlenme olayına bağlıdır. Bu nedenle resmi olarak nikâh öncesinde evlilik izni kullanılamaz.

Nikâh sonrası hemen mi başlamak gerekir?

Nikâh akdinden hemen sonra kullanılabileceği gibi, memurun talebi üzerine birkaç gün sonra da başlayabilir. Ancak bu süre çok uzatılamaz. Kurumlar genellikle nikâh tarihine en yakın zamanda izin kullanılmasını ister.

Evlilik izni balayı için kullanılabilir mi?

Evet. Birçok çift evlilik iznini yıllık izinle birleştirerek balayına çıkar. Böylece toplam izin süresi uzatılabilir.

Evlilik İzni Kaç Gün?

Kanunda kesin olarak 7 gün şeklinde belirtilmiştir. Bu süreye hafta sonları ve resmî tatiller dahildir. Yani nikâh cuma günü olursa, izin pazartesi gününden başlasa bile hafta sonu izin süresinden düşer.

Örnek:

• Nikâh 15 Ağustos Cumartesi günü yapıldı.
• Memur 16 Ağustos Pazar günü hariç 17 Ağustos Pazartesi’den itibaren izne çıktı.
• Yedi gün sayıldığında son izin günü 23 Ağustos Pazar olur.
• 24 Ağustos Pazartesi işe başlamak zorundadır.

Bu açıdan bakıldığında, izin planlaması yaparken hafta içi nikâh kıymak daha avantajlı olabilir.

Kadın ve Erkek Memurun Evlilik İzni Hakkı

Bazı memurlar arasında “evlilik izni sadece kadın memurlara mı tanınır?” şeklinde yanlış bir kanı vardır. Oysa bu izin hem erkek hem de kadın memurlara eşit şekilde verilir.

• Kadın memur evlendiğinde 7 gün izin hakkı vardır.
• Erkek memur evlendiğinde de yine 7 gün izin hakkından yararlanabilir.
• Aynı kurumda çalışan iki memur birbiriyle evlenirse her biri ayrı ayrı hak sahibidir.

Bu kural çalışan eşitliğini sağlamak amacıyla konulmuştur.

Evlilik İzin Hakkı Kullanılmazsa Ne Olur?

Memur evlenir ama evlilik iznini kullanmazsa, bu hakkı sonraki yıllara devredemez. İzin hakkı sadece evlilik tarihinden kısa bir süre sonra kullanılabilir. Evlilikten birkaç ay sonra talep edilen izin genellikle reddedilir.

Yani memurlar şunu bilmelidir:

• Evlilik izni tek sefere mahsustur.
• Devredilemez ve biriktirilemez.
• Kullanılmadığında hak düşer.

Yıllık İzin ile Evlilik İzni Nasıl Birleştirilir?

Pek çok memur evlilik izninin kısa olmasından şikâyet eder. 7 gün çoğu zaman yetersiz bulunur. Bu durumda en pratik yöntem evlilik iznini yıllık izinle birleştirmektir.

Örneğin:

• Memur evlilik iznini 7 gün kullandı.
• Ardından yıllık izninden 14 gün aldı.
• Böylece toplamda 21 günlük uzun bir izin elde etti.

Bu birleşim tamamen mümkündür. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, izin planının önceden amire bildirilmesi ve uygun onayın alınmasıdır.

Evlilik İzni Başvurusu Nasıl Yapılır?

Her kurumda farklı uygulamalar olabilir. Ancak genel olarak süreç şu adımlardan oluşur:

1- Evlilik izin dilekçesi hazırlanır.

Dilekçede memurun adı, soyadı, görev yeri, evlenme tarihi ve izin talebi belirtilir.

2- Nikâh davetiyesi ya da evlilik cüzdanı ibraz edilir.

Bu belgeler iznin gerekçesini kanıtlar niteliktedir.

3- Kurum amirine sunulur.

Dilekçe yetkili amir tarafından onaylanır ve izin kayıtlara geçirilir.

4- İzin süresince memur görevden uzak kalır.

Bu sürede görevli sayılır, maaşı kesilmez.

Eşin Yurt Dışında Olması ve Nikâh Tarihi

Bazı memurlar, eşi yurt dışında olduğu için yalnızca resmi nikâh yapar ve dini düğünü daha sonra yapar. Bu durumda evlilik izni nikâh tarihinde başlar. Düğün töreninin tarihi önemli değildir. Hakkın doğumu için esas olan resmî nikâhtır.

Benzer şekilde, nikâhın hafta sonuna denk gelmesi ya da resmî tatilde yapılması durumu değiştirmez. İzin nikâh akdiyle doğar.