İş Yerinin Devri ve Birleşmesi İşçinin Kıdemini Etkiler Mi?

Kıdem tazminatı işçiler arasında çok büyük bir hak olmakla beraber çalışmanın emeği niteliğindedir. İşçinin çeşitli nedenlerle işten ayrılması sırasında işverenin vermekle yükümlü olduğu kıdem tazminatı işçiye çalıştığı yıllar için verilmektedir.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Çalışanları koruma altına alan kıdem tazminatı, olası durumlar karşısında kişinin mağdur olmasını önleyen tazminattır. Kıdem tazminatı almak için öncelikle şirket tarafından haklı olmayan sebeplerle işten çıkarılmış olunması gerekmektedir. Yani kişinin kendi isteği üzerine işten ayrılması kıdem tazminatı hakkını kaybetmesine neden olmaktadır. Bazı istisnai durumlarda kişinin işten kendi isteği çıkması ile kıdem tazminatından yaralanabilecektir.

İşten Kendi İsteğiyle Ayrılanların Kıdem Tazminatı Alma Şartları Nelerdir?

Kişinin işten kendi isteği ile ayrılması ve bazı özel durumlarda kıdem tazminatı alması mümkündür.

Bu şartlar ise aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Ağır çalışma şartları altında çalışılması.
• İşe başlarken haklarınız bölümünde yazan kurallara uyumuyorsa.
• İşten ayrılacak kişinin sigortası geç yatırılıyorsa.
• Kişinin haberi olmadan Sosyal Güvenlik Kurumuna giriş çıkışı yapılıyorsa.
• Bayramlarda, resmî tatillerde çalışıldığı halde mesai ücreti alınmıyorsa.
• Soyadı değişen kadının evlilik nedeniyle işten ayrılması.
• Yıllık izinlerin tam kullanılmaması durumunda.

Yukarıda belirtilen şartlar iş yeri tarafından sağlanmadığı durumlarda işten kendi isteği üzerine çıkan kişilerin kıdem tazminatı almaya hakları bulunmaktadır.

Prim gün Sayısını Dolduran Kişiler Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?

Prim gün sayısını dolduran kişilerin kıdem tazminatı hakkından faydalanma şansları bulunmaktadır. Bilindiği üzere emekli olabilmek için hem prim gününü doldurmuş olunması hem de emeklilik yaşına gelinmiş olması gerekmektedir. Eğer prim gününü doldurup artık çalışmamaya karar verildiyse kıdem tazminatı alınabilmektedir. Yaşı doldurup prim bekleniyorsa da kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır.

İşçi Hangi Durumlarda Kıdem Tazminatı Alabilir/Alamaz?

İşçilerin kıdem tazminatı alıp alamamasını etkileyen bazı durumlar vardır. Bu durumlar ise aşağıdaki gibidir:

• İşçinin kıdem tazminatına hak kazanmadı için işçiyi işten çıkarması gerekmektedir.
• İşçi ahlak ve iyi niyet kuralına uymaz ise ve herhangi bir aykırılıktan dolayı işten çıkarılırsa kıdem tazminatı almaya hak kazanamaz.
• Huzuru bozan hareketler ve davranışlar, hırsızlık gibi davranışlar sebebiyle işten çıkarılması durumun işveren kıdem tazminatı vermemektedir.
• Sağlık sorunları nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalınırsa iş kanunu hak nedene dayanılarak işçi kıdem tazminatı alabilmektedir.
• Askerlik hizmetini gerçekleştirmek adına erkek çalışanların işten ayrılması da erkeklere tazminat almaya hak kazandırmaktadır.
• Kadın çalışan evlilik nedeniyle bir yıl içerisinden işten ayrılırsa tazminatı hak etmektedir.
• Emeklilik nedeniyle işten ayrılan kişiler de kıdem tazminatı almak için hak kazanabilmektedir.

İş yerinin bir başkasının yükümlülüğü altına geçmesi yani iş yeri devri, kıdem tazminatı açısından işçiyi etkilemektedir. İş Kanunu’nda belirtilen maddelerle işçi işveren ilişkileri belirlenmiştir. Görev tanımı, çalışma koşulları ve süresi, işin niteliğinde eğer ki bir değişiklik oluşacaksa bunun yasalarca belirtilen hususlar doğrultusunda yapılacağını öngörmüştür. Bu koşullarda yapılan herhangi bir değişiklik için işçiye bildirilerek onayı alınmalıdır.

İş Yeri Devredilirse İşçinin Durumu Ne Olur?

İş yerinin devri gibi durumlarda işçi ile işverenin ne yapması gerektiği İş Kanunu’nun ilgi maddelerinde belirtilmiştir. Bu yasalara uyulmak zorunlu olup iş yerinin devri halinde işveren işçinin onayını almalıdır. İşveren iflas ederse ya da iş yeri kapanırsa işçi kıdem tazminatına sahip olmaktadır. Kıdem tazminatı alabilmek için en az 1 yıl aynı iş yerinde çalışılmış olması gerekmektedir. Her yıl için aylık brüt ücret baz alınarak hesaplanan aylık ücret ile çalışma yılının çarpımı sonucu ortaya çıkmaktadır.

Çalışan ücreti içerisinde bulunan yemek ve yol yardımları, prim ve ikramiyeler, sağlık sigortası tazminat hesabında yer almaktadır. Kıdem tazminatının üst düzeyi belirlenmiş olup brüt ücretin yıl ile çarpılması ile hesaplanan tutarın tamamı çalışana verilmektedir. Tavan tutarı devlet belirler ve her yıl belirlenen rakam değişmektedir. 2020 yılı için belirlenen tavan tutarı ise 6.730,15 TL’dir. İş yerinin değiştirilmesi ile devreden ya da devralan işveren iş sözleşmesini devirden dolayı feshedememektedir. İşçi yönünden de fesih için haklı sebep oluşturmayan bu durum yönetim değişmesi sonucu işçinin de işten ayrılması gibi bir nedeni doğurmamaktadır.

İşverenin Değişmesi İşçi kıdemini Nasıl Etkiler?

İş yerinin hukuka aykırı olmayacak şekilde başka bir işverene devredilmesi ve işverenin değişmesi ile olmaktadır. İş yeri gerçek kişi veya kişiler tarafından yürütülüyor ise iş yerinin şirketleştirilmesi de iş yeri devrine girmektedir. İş yerinin hukuka dayalı şekilde devredilme işlemi iş yerinde bulunan iş sözleşmesi, işçinin hak ve borçlarını da devralan kişiye geçmektedir. Bu bağlamda hizmet süresi belirleyici alınarak haklar ve borçlar hesaplanmaktadır. Bu nedenle işçinin yeni işverenin yanında çalıştığı süre dikkate alınmaktadır. İşçi hangi tarihte iş yerinin devredildiği kişi yanında işe başladıysa o tarih hesaplanarak haklar belirlenmektedir.

Kıdem tazminatının hesabı da bu hakların içerisinde yer almaktadır. Kıdem tazminatının yanı sıra izin hakkı ve ihbar süresi gibi iş yerinin devri dolayısıyla oluşan haklar da devralan kişinin sorumluluğu haline gelmektedir. Fakat işverenin bu durumda sorumluluğu iki yıl ile sınırlı olmaktadır. İşçi işverenin değişmesi ya da iş yerlerinin birleşmesi ile yani işvereni yanında çalışmaya başladığı zamandan itibaren kıdem tazminatına ancak 1 yıl çalışarak kazanabileceğinden eğer işi bırakmak istiyorsa önceki işverenin işveren değişimini bildirdiği zaman işçinin bunu onaylamayarak kıdem tazminatını kazanması mümkün olmaktadır.

İki İş Yerinin Birleşmesi Halinde İşçinin Hakları Nelerdir?

Yargıtay kararına göre işverenin değişmesi, iş yerinin devri sonucunda işçinin iş sözleşmesi sona ererek kıdem tazminatı talep edemeyeceği belirtilmiştir. İş yerlerinin birleşmesi durumunda ise iş yerinin hukuki niteliği de değişebilmektedir. İş yerlerinin birleşmesi de iş yerinin işverenin değişmesi olarak görülmekte olup başka bir işverene geçmesi hali olarak kabul edilmektedir. Nakil gibi değerlendirilen bu işlem iş yerinin devredilmesi, iş yerine devlet tarafından el koyulması ya da işverenin vefat etmesi sonucu iş yerinin mirasçılarına kalması işçinin kıdemini etkilememektedir. İş yerinin el değiştirmesi işçiye iş sözleşmesini feshetme hakkı tanımamaktadır.

İşçi Kıdemini Etkileyen Unsurlar Nelerdir?

İşçinin sigorta kayıtlarında yer alan girdi, çıktı işlemleri kıdem tazminatı sıfırlanmaktadır. Çoğu işverenin mağdur olmasına yol açan bu işlemi işverenler çoğu zaman uygulamaktadır. Fakat girdi, çıktı işlemleri işçi kıdemi üzerinde herhangi bir etkisi bulunmayan işlemlerdir. İşçi bu durumda kıdeminin sıfırlandığını düşünür fakat bu bilgi doğru görülmemektedir. Yargıtay bu durumun işverenin yasal açıdan uygunluğu gözetmeden aykırı olarak sınırlandırdığını belirtmiştir.

Yargıtay’ın bu konuda belirttiği ifadelere göre işin özellikleri ön planda tutularak fesih tarihi ile işe tekrar başlama tarihleri arasındaki gün sayısı göz önünde tutulup işverenin girdi, çıktı işleminin işçi bakımından daha az kıdeme sebep olmaya yönelik olması durumunda hizmet süresinin tamamı esas alınarak son ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanmakta ayrıca ödenen kısımlara ek olarak kalan tutarın da ödenmesi gerekliliğini belirtmiştir. Eğer işçi aynı işveren altında fakat başka iş yerlerinde çalıştıysa bu durumda kıdem tazminatının hesaplanması iş yerlerinde çalışılan sürelerin birleşmesi ile hesaplanmaktadır. Gerek hizmet akdi devam etmiş olsun gerekse yeniden akdedilmiş olsun dikkate alınmaksızın hizmet süreleri hesaplanır.

SGK İşyeri Sicil No Sorgulama Nereden ve Nasıl Yapılır?

Hangi Kodla Çıkışım Verilirse Kıdem Tazminatı Alabilirim?

Sigortam Ödeniyor Mu, Sigortam Başladı Mı, Nasıl Öğrenebilirim?